İsrail'in Gazze'de işlediği iddia edilen savaş suçlarını araştırmak üzere kurulan "Gazze Mahkemesi" girişimi, 26 Mayıs'ta Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'da toplandı. Akademisyenler, insan hakları savunucuları ve sivil toplum temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen toplantılarda, Gazze'deki durumun hukuki ve insani boyutları ele alınıyor. Peki, bu mahkeme neyi amaçlıyor ve sonuçları ne olacak?

Gazze Mahkemesi Saraybosna'da Toplanıyor

Birleşmiş Milletler (BM) Filistin eski Özel Raportörü Richard Falk'ın liderliğinde kurulan Gazze Mahkemesi, 26-29 Mayıs tarihleri arasında Saraybosna'da bir araya geldi. Toplantılarda, sömürgeci soykırım, soykırım modelleri, apartheid, zorunlu nüfus transferi, sivillerin korunması ve BM sisteminin yetersizlikleri gibi kritik konular masaya yatırıldı. Ayrıca, "Siyasi Gerçekçilik ve Günümüz Jeopolitiği" ile "Soykırımın Politik Ekonomisi" panelleri ve "Srebrenitsa'dan Gazze'ye" özel paneli de düzenlendi. Bu panellerde, farklı coğrafyalardaki benzer insanlık dramları karşılaştırılarak, ortak dersler çıkarılması hedefleniyor.

Saraybosna Bildirgesi ve İstanbul Duruşması

Gazze Mahkemesi'nin son gününde, tüm katılımcıların katkısıyla hazırlanacak Saraybosna Bildirgesi kamuoyuna sunulacak. Bu bildirge, Gazze'deki durumun vahametine dikkat çekerek, uluslararası topluma somut adımlar atma çağrısında bulunacak. Mahkeme, İslam İşbirliği Teşkilatı Gençlik Forumu (ICYF) gibi önemli kuruluşların desteğiyle düzenleniyor. Nihai kararın verileceği duruşma ise İstanbul'da yapılacak. Bu duruşmada, hukuk, kültür, siyaset ve sivil toplum alanlarında uzmanlaşmış isimlerden oluşan bir kurul, kurban ve tanık ifadelerini dinleyerek nihai kararın taslağını açıklayacak.

• Gazze Mahkemesi, Kasım 2024'te Londra'da kuruldu.
• İlk halka açık oturumları Saraybosna'da yapılıyor.
• Ekim ayında İstanbul'da nihai duruşma gerçekleşecek.

Gazze Mahkemesi Nasıl Oluşturuldu?

Gazze Mahkemesi, 7 Ekim'den sonra İsrail tarafından işlenen insan hakları ihlalleri ve soykırım iddialarını araştırmak amacıyla kuruldu. İnsan hakları savunucuları ve uluslararası hukuk uzmanlarının yer aldığı mahkeme, uluslararası toplumun dikkatini çekmeyi amaçlıyor. Mahkeme, bağımsız bir inisiyatif olarak, Filistin halkına yönelik ağır insan hakları ihlallerini gündeme taşıyarak, uluslararası toplumun harekete geçmesini sağlamayı hedefliyor.

Duruşmalar kapsamında, İsrail'in devam eden savaş suçlarına ilişkin hesap verebilirlik eksikliği giderilecek ve bu suçlardan etkilenen bireylerin ve sivil toplum örgütlerinin tanıklıkları dinlenecek. İsrail, Gazze'de soykırım ve savaş suçu işlediği gerekçesiyle gıyabında yargılanacak. Mahkemenin, yargılamalarını şeffaf bir şekilde yürütmesi ve uluslararası güç çevrelerinden bağımsız çalışması hedefleniyor.

Gazze Mahkemesi, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Uluslararası Adalet Divanı (UAD) gibi uluslararası yargı kurumlarının ele alamadığı veya davaların sonuçlanmasının uzun sürdüğü insan hakları ihlallerine ilişkin alternatif bir forum sunmayı amaçlıyor. Bu yönüyle UCM ve UAD'ı destekleyen mahkeme, hukuki açıdan güvenilir sonuçlar üretmeyi ve küresel farkındalık oluşturmayı hedefliyor.

Gazze Mahkemesi'nin Saraybosna'da başlayan ve İstanbul'da sonuçlanacak olan bu girişimi, Gazze'deki insanlık dramına dikkat çekmek ve sorumluların yargılanmasını sağlamak adına önemli bir adım. Mahkemenin alacağı kararlar ve Saraybosna Bildirgesi, uluslararası kamuoyunda yankı uyandırarak, Gazze'deki durumun iyileştirilmesine katkı sağlayabilir. Bu süreçte, uluslararası toplumun duyarlılığı ve somut adımları büyük önem taşıyor.